અમદાવાદ, 26 જૂન, 2025: ધાર્મિક પરંપરા અને આસ્થાના પ્રતીક સમાન ભગવાન જગન્નાથજીની 148મી રથયાત્રા આવતીકાલે, 27 જૂન, 2025ના રોજ અષાઢી બીજના પવિત્ર દિવસે અમદાવાદમાં ભવ્યતા અને પરંપરાગત ઉત્સાહ સાથે યોજાશે. પુરી (ઓડિશા) પછી ભારતની બીજી સૌથી મોટી આ રથયાત્રા માટે લાખો ભક્તોમાં ભારે ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે.
ભક્તિમય માહોલમાં નગરચર્યા
આ યાત્રામાં ભગવાન જગન્નાથ, તેમના ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા અલગ-અલગ સુશોભિત રથોમાં બિરાજમાન થઈ નગરચર્યા પર નીકળશે. જમાલપુરના ઐતિહાસિક જગન્નાથ મંદિરથી સવારે 7:00 વાગ્યે રથયાત્રાનો શુભારંભ થશે. આશરે 16 કિલોમીટરનો આ યાત્રા માર્ગ શહેરના જૂના અને ઐતિહાસિક વિસ્તારો જેવા કે જમાલપુર ચકલા, વૈશ્ય સભા, ગોલીમડા, આસ્ટોડિયા ચકલા, મદનગોપાલની હવેલી, રાયપુર ચકલા, ખાડિયા, કાલુપુર સર્કલ, કાલુપુર બ્રિજ થઈને સરસપુર પહોંચશે.
સરસપુરમાં મામેરું અને મહાભોજ
સરસપુર ખાતે આવેલા રણછોડરાયજી મંદિર ખાતે યાત્રાનું સ્વાગત થશે, જ્યાં ભક્તો દ્વારા ભવ્ય મહાભોજનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં સ્થાનિક લોકો દ્વારા ભોજનની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે. આસ્થા અને ભક્તિનો અનોખો સંગમ દર્શાવતી આ યાત્રા રાત્રે 8:00 વાગ્યા આસપાસ મંદિર પરત ફરશે.
ઐતિહાસિક પરંપરા અને સાંસ્કૃતિક વારસો
અમદાવાદમાં રથયાત્રાની શરૂઆત 1878માં મહંત નરસિંહદાસજી મહારાજ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. જમાલપુર ખાતેનું જગન્નાથ મંદિર લગભગ 460 વર્ષ જૂનું છે, જેની સ્થાપના રામામંદી સંત હનુમાનદાસજી દ્વારા કરવામાં આવી હતી. રથયાત્રા માટેના રથ આજે પણ ભરૂચના ખલાસ સમાજ દ્વારા નારિયેળના ઝાડના લાકડામાંથી પરંપરાગત રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે.
મુખ્ય વિશેષતાઓ અને ધાર્મિક વિધિઓ
રથયાત્રા પૂર્વેની અનેક પરંપરાગત વિધિઓ પૂર્ણ થઈ ચૂકી છે. 11 જૂન, 2025ના રોજ જેઠ સુદ પૂર્ણિમાએ સાબરમતી નદીમાંથી 108 કળશમાં જળ લઈને ભગવાનનો મહાજળાભિષેક કરતી જળયાત્રા યોજાઈ હતી. 23 જૂન, 2025ના રોજ મામેરા વિધિ સંપન્ન થઈ, જેમાં ભગવાનને સોનાના આભૂષણો અને વાઘા સાથે શણગારવામાં આવ્યા. આવતીકાલે, ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી દ્વારા સોનાની સાવરણીથી રથયાત્રાના માર્ગની પ્રતીકાત્મક સફાઈ કરવામાં આવશે, જેને પહિંદ વિધિ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને જે યાત્રાનો ઔપચારિક પ્રારંભ દર્શાવે છે. રથયાત્રા દરમિયાન લાખો ભક્તોને મગનો પરંપરાગત પ્રસાદ વહેંચવામાં આવશે.
ચુસ્ત સુરક્ષા વ્યવસ્થા અને ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ
આ વર્ષે રથયાત્રાની સુરક્ષા માટે અભૂતપૂર્વ વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી છે. 23,884 સુરક્ષા કર્મચારીઓ, 400થી વધુ CCTV કેમેરા, અને 150 વધારાના કેમેરા દ્વારા સમગ્ર રૂટ પર બાજ નજર રાખવામાં આવશે. ખાસ કરીને, આ વર્ષે પ્રથમ વખત ભીડ નિયંત્રણ અને સુરક્ષા માટે AI ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ થશે, જેમાં ડ્રોન અને થર્મલ ઇમેજિંગનો સમાવેશ થાય છે. રૂટ પરના 525 જર્જરિત મકાનોને નોટિસ આપવામાં આવી હતી, જેમાંથી 22 ઉતારી દેવાયા છે અને 50ની કામગીરી ચાલુ છે જેથી કોઈ અકસ્માત ન થાય. ફાયર વિભાગ દ્વારા આગની ઘટનાઓ રોકવા માટે 2-4 મિનિટમાં પહોંચી શકાય તેવી વ્યવસ્થા પણ ગોઠવાઈ છે.
વિમાન દુર્ઘટના છતાં પરંપરાગત રીતે યાત્રા
તાજેતરમાં થયેલી દુર્ભાગ્યપૂર્ણ વિમાન દુર્ઘટના (જેમાં 278 લોકોના મૃત્યુ થયા) બાદ રથયાત્રા સાદગીપૂર્ણ રીતે યોજાશે તેવી અટકળો હતી. જોકે, મંદિરના ટ્રસ્ટી મહેન્દ્ર ઝા અને મહંત દિલીપદાસજીએ સ્પષ્ટ કર્યું કે યાત્રા પરંપરાગત ઉત્સાહ સાથે જ નીકળશે. આ યાત્રામાં 101 શણગારેલી ટ્રકો ભાગ લેશે, જેમાં ‘ઓપરેશન સિંદૂર’ અને વિમાન દુર્ઘટના અંગેના ટેબ્લો પણ સામેલ હશે.
સાંસ્કૃતિક એકતાનું પ્રતીક
અમદાવાદની રથયાત્રા માત્ર ધાર્મિક પર્વ નથી, પરંતુ સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક એકતાનું પ્રતીક છે. આ યાત્રામાં અખાડા, ભજન મંડળીઓ, અને રાસ મંડળીઓ ભાગ લે છે, જે ભક્તિમય માહોલને વધુ રંગીન બનાવે છે. દેશ-વિદેશથી ભક્તો આ યાત્રામાં જોડાવા માટે અમદાવાદ આવે છે.
જીવંત પ્રસારણ દ્વારા દર્શન લાભ
ભક્તોની સુવિધા માટે, યાત્રાનું જીવંત પ્રસારણ દૂરદર્શન, સ્થાનિક ટીવી ચેનલો, અને વિવિધ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ પર ઉપલબ્ધ રહેશે, જેથી ઘરે બેઠા પણ લાખો શ્રદ્ધાળુઓ આ દિવ્ય દર્શનનો લાભ લઈ શકશે. આ રથયાત્રા શ્રદ્ધા, ભક્તિ, અને સમુદાયની એકતાનો અનોખો સમન્વય છે, જે અમદાવાદની આગવી ઓળખને ઉજાગર કરે છે.
